Iha loron 07 to’o 08 fulan Jullu tinan 2025, iha Hotel Joiya Camenasa, Postu Suai, Munisípiu Covalima, realiza formasaun kona ba Abordajen Integradu Jéneru ho Fokus ba Orsamentu Sensível ba Jéneru, ne’ebé fó atensaun espesiál ba prinsipiu igualdade no justisa jéneru iha planeamentu no jestaun públika.
Formasaun ne’e loke ho diskursu abertura husi Reprezentante Prezidente Autoridade Munisípiu Covalima, Sr. Sérgio Moniz da Cunha, Xefe Gabinete PAM. Nia hatudu valorizasaun governu lokal ba kapasita komunitária, liuliu ba profisionál sira ne’ebé envolvidu iha formulasaun no implementasaun politika públika iha nivel munisípal.
Atividade ida ne’e parte husi esforsu kontinuu atu promove governansa inkluzivu no garante katak prosesu ba alokasaun rekursu públiku considera nesesidade no prioridade feto no mane hanesan.
Mensajen Sosiál:
Reprezentasaun Autoridade Munisípiu hateten katak abordagem sensível jéneru iha orsamentu públiku la’ós deit kuestión técnica, maibé hanesan prinsípiu ba justisa sosiál. Orsamentu sensível jéneru bele sai instrumentu forte atu prevene desigualdade, fó voz ba grupu vulnerável sira, no sustenta dezvolvimentu justu iha komunidade.
Munisípiu Covalima kontinua fó prioridade ba igualdade oportunidade ba feto no mane iha lia-asaun governativa, hodi garante katak dezenvolvimentu la halo diskriminasaun, maibé inklui hotu.
copyright//Vocalpoint_Portal Munisipal-Munisipiu Covalima//
PAM Covalima Simu Vijita Kortezia husi Provedór Direitus Umanus no Justisa (PDHJ)
Covalima, 24 Juñu 2025
Prezidente Autoridade Munisípiu Covalima (PAM), Sr. Miguel Armada Cardoso, simu vizita kortezia husi Provedór Direitus Umanus no Justisa (PDHJ), Sr. Virgílio da Silva Guterres “Lamukan”, ho ekipa, iha Palásiu Administrativu Munisípiu Covalima.
Iha enkontru-ne’e, Provedór PDHJ fó informasaun kona-ba planu atu destaka Pontu Fokál husi PDHJ na’in rua, atu presta apoiu ba Administrasaun Munisípiu Covalima, iha tempu badak mai. Inisiativa ne’e mak parte husi esforsu atu fortifika kolaborasaun interinstitusionál no promove defendimentu direitus umanus iha nivel lokal.
Tanba preocupasaun kona-ba seguransa komunidade sira ne’ebé movimenta iha área auto-estrada, PDHJ fó klarifikasaun kona-ba informasaun sira ne’ebé espalla iha média sosiál no keixa-keixa ne’ebé fó hanoin inseguransa, ho referénsia ba asaun ema deskoñesidu sira ne’ebé suspeitu halo tuda no kesi tali iha estrada. Provedór husu ba PAM no autoridade sira relevante atu kontinua koordenasaun estreitu hodi responde ba situasaun sira ida-ne’e.
Iha biban vizita-ne’e, PDHJ entrega Livru Relatóriu Monitorizasaun ba PAM, ho kontéudu relasiona ho observasaun violasaun direitus umanus iha Timor-Leste, hanesan parte husi transparencia no partilha informasaun.
PAM, Sr. Miguel Armada Cardoso, fó agradecimento boot ba Provedór PDHJ no nia ekipa, tan ba inisiativa atu hatama Pontu Fokál iha Covalima, ho objetivu atu fortalece presensa PDHJ no fo asisténsia diretamente ba komunidade. Prezidente sublinha mos importánsia kolaborasaun ne’e atu facilita prosesu keixa iha kazu violasaun direitus umanus, liu-liu ba grupu vulnerável.
PAM fó bemvindu ba ekipa ne’ebé sei servisu iha Covalima, ho esperansa katak sira sei mostra profisionalizmu no imparsiálidade iha implementasaun mandatu PDHJ, nune’e bele kontribui atu reduz diskriminasaun no garantisa proteção ba direitus umanus iha rai laran.
Relasiona ho movimentasaun iha auto-estrada, PAM kontinua koordena ho PNTL no autoridade lokál atu monitoriza situasaun no hato’o medidu seriu ba pesoal sira ne’ebé halo hahalok ilegál. Husu ba populasaun atu kontinua kolabora ho autoridade sira hodi manten seguranza publika no sosiedade ne’ebé harmonioza.
(Média PAM Covalima) Editing by Official Vocal Point Portal Munisipal – Covalima
Covalima, 17 Juñu 2025 – Ministériu Administrasaun Estatál (MAE), liu husi Inspetór Jerál, hamutuk ho ekipa ténika, hala’o pre-avalia saun ba Prezidente Autoridade Munisípiu Covalima, Sekretáriu tolu, Diretores Munisípal sira hotu, no Autoridade Postu Administrativu hitu. Avaliasaun ne’e inklui prienxe kestionáriu no realiza intervista direta, iha kontestu preparasaun ba implementasaun Desentralizasaun no Poder Lokal iha Munisípiu Covalima. Atividade ne’e hala’o iha salaun Autoridade Munisípiu Covalima (AMC).
Hafoin konklui prosesu intervista no validasaun kestionáriu, ekipa MAE kontínua ho vizita direta ba Diresaun Servisu Munisípal sira, inklui Sekretáriu no Diretor relevante, atu observa direitamente kondisaun no realidád iha kada eskritóriu, hodi konfirmadu resposta sira ne’ebé fó iha formuláriu.
Iha loron sira oin, ekipa MAE sei kontinua ho monitorizasaun ba implementasaun Projetu Programa Nasionál Dezenvolvimentu Suku (PNDS) no Planu Dezenvolvimentu Integradu Munisipál (PDIM) iha Munisípiu Covalima.
Iha área Edukasaun, sei halo monitorizasaun ba progresu implementasaun obra Ensinu Pré-eskolar, Ensinu Báziku, no programa Merenda Eskolár.
Iha área Agrikultura, sei hare’e ba progresu projetu Irigasaun no Servisu Agríkola.
Iha área Obras Públikas, sei fó atensaun ba konstrusaun Estrada Rural.
Iha área Saúde, sei observa kondisaun Sentru Saúde.
Iha setór Bee no Saneamentu, monitoriza fasilidade bee no saneamentu, no kondisaun edifísiu Postu Administrativu no Sede Suku.
Atividade ne’e objetiva atu hadia preparasaun Munisípiu Covalima ba prosesu desentralizasaun no fó asesu klaru ba servisu publiku ba komunidade.
(Fonte: Média PAM Covalima)
Editing by Vocal Point Portal Municipal Munisipiu Covalima
Covalima, 16/06/2025, Ministériu Administrasaun Estatál (MAE) reprezenta husi Inspetór Jerál MAE, Elvino Bonaparte do Rego, hamutuk ho Prezidente Autoridade Munisípiu Covalima (PAM) Sr.Miguel Armada Cardoso, abertura Programa Asisténsia Tékniku Hodi Mellora Prestasaun Servisu iha Administrasaun Lokál, ne’ebé hala’o iha Salaun Administrasaun Munisipál Covalima.
Iha intervensaun, Inspetór Jerál hato’o, objetivu prinsipál husi atividade ne’e, oinsá atu halo atendimentu ne’ebé besik liu ba komunidade liu husi dekretu lei nú 84/2023 ne’ebé hatuur ona kona-ba ida-idak nia kompeténsia ne’ebé atu jere iha Servisu Munisipál. Hafoin abertura, sei iha aprezentasaun matéria husi oradór sira oinsá atu fó hanoin filafali saida maka ita halo ona iha tinan 2024, ho nune’e husi Ministériu Sentrál koko hamutuk ho Autoridade Munisipál oinsá tama lalais ba iha podér lokál hodi atende Komunidade sira.
Oinsá atu tulun ita hala’o servisu ne’e hamutuk ba oin maka, Covalima oan tenke unidade, ida ne’e sai save prinsipál, ita hotu hamutuk maka bele hadi’a munisípiu ne’e, tenke rona orientasaun husi Koordenadór Prinsipál iha Munisípiu hanesan Prezidente Autoridade Munisípiu, hodi bele prienxe atu hakarak ba Podér Lokál.
Tuir ajenda, loron dahuluk, ekipa halo aprezentasaun hodi introdús matéria no fó informasaun sira ne’ebé liga ho delegasaun servisu ka kompeténsia ne’ebé mak, atribui ona ba iha Munisípiu sira, inklui distribui Kestionáriu ba PAM ho Diretrores Servisu Munisípais hotu.
Loron daruak, sei halo pre-avaliasaun kondisaun Mínimu ba Prezidente Autoridade Munisípiu Covalima no Diretroes Munisipál hotu liu husi Resposta kestionáriu ne’ebé fahe ona iha loron dahuluk.
Loron Datoluk, ekipa sei halo monitorizasaun ba Projetu Programa Nasionál Dezenvolvimentu Suku (PNDS) no Planu Dezenvolvimentu Integradu Munisipal (PDIM) iha Munisipiu Covalima, iha área Edukasaun sei hare’e progresu implementasaun obra Ensinu Pre-eskolar, Ensinu baziku no implementasaun Merenda Eskolar; iha área Agrikultura hare’e liu kona-ba Irigasaun no Servisu Agríkola iha Munisipiu Covalima; área Obras Publika sei hare’e kona-ba konstrusaun ba Estrada Rural; área Saúde hare’e liu ba kondisaun Sentru Saúde, sei monitoriza mós atividade iha Setor Be’e no Saneamentu inklui Kondisaun Edifisiu Postu Admnistrativu no Sede Suku iha Munisipiu Covalima.
(Média PAM Covalima).
Editing by Vocal Point Portal Municipal Munisipiu Covalima
&
© 2025 Autoridade Munisipal Covalima