Iha loron 28 fulan Julhu 2025, Prezidente Autoridade Munisípiu Covalima Interinu, Sr. Filomeno Cardoso, Lic. Eco., M.M., partisipa iha sorumutu ne’ebé hala’o ho téma:
“Troka Matenek konta mós ho ami Feto nia Papel, iha Atividade Apoiu Ekonomia Feto.”
Sorumutu ne’e parte husi ativadade Programa POWER, ne’ebé implementa ho apoíu husi Organizasaun Não-Governamental (ONG) World Vision Timor-Leste (WVTL). WVTL nudar parseiru dezenvolvimentu iha Timor-Leste hahu hosi tinan 2002, nia vizaun mak:
“Labarik Saudável no Foin Sa’e Empoderadu ba Komunidade Forte.”
Hodi atinji vizaun ida ne’e, WVTL fó prioridade ba setor estratéjiku hanesan Saúde, Edukasaun no Agrikultura, no programa POWER mós fó énfase ba empoderamentu feto liu husi asesu ba ekonomia no direitu.
________________________________________
Menzajen Prezidente Autoridade Munisípiu Covalima Interinu
Prezidente Autoridade Interinu Munisípiu Covalima, Sr. Filomeno Cardoso, iha nia intervensaun hato’o kontente no apreseadu ba organizasaun World Vision Timor-Leste, nudar parseiru dezenvolvimentu ne’ebé kontribui continuamente ba komunidade Covalima, liu-liu iha área agrikultura, edukasaun, saúde no agora mós ekonomi fóins ho Programa POWER.
Prezidente sublinha katak feto iha papel importante iha dezenvolvimentu sosio-ekonómiku, no partisipasaun feto iha ekonomia la’ós de’it fó impaktu ba renda familiar, maibé mós fó kontribuisaun relevante ba lideransa, igualdade jéneru no sustenta komunidade nian.
Husi loron ida ne’e, Prezidente Autoridade Munisípiu enkoraja feto benefisiáriu sira ne’ebé mai husi Postu Administrativo Fohorem, Tilomar no Zumalai, atu kontinua participa ho motivasaun iha formasaun sira no uza oportunidade hodi aprende oinsá jere no aplica apoíu ne’ebé simu husi programa. Feto tenke sai parte importante iha dezenvolvimentu iha nivel Suku, Postu no Munisípiu nian.
Ita nia lideransa lokal sei kontinua suporta iniciativa hanesan Programa POWER, ne’ebé fó espasu ba feto atu sai liider, emprendedora no kontribuidora atu hadia moris komunidade, halo rai ita moris ne’ebé igualitáriu no susténtavel ba gerasaun foun.
Objetivu
Objetivu prinsipal husi sorumutu ho téma “Troka Matenek konta mós ho ami Feto nia Papel, iha Atividade Apoiu Ekonomia Feto” mak:
1. Fó espasu ba feto atu partilha esperiénsia, matenek no desafiu sira iha prosesu empoderamentu ekonomiku.
2. Aumenta koñesimentu komunidade kona-ba papel importante feto iha ekonomia no lideransa lokal.
3. Motiva feto benefisiáriu atu kontinua jere ho efisiénsia apoíu ekonomiku ne’ebé hetan husi Programa POWER.
4. Reforça koordenasaun entre Autoridade Munisípiu Covalima no ONG World Vision Timor-Leste iha implementasaun programa ba nivel lokal.
________________________________________
Rezultadu Esperadu
1. Feto benefisiáriu sira sente motivadu no valoriza-an ba papel sira iha familia no komunidade.
2. Aumenta kapasidade feto sira iha jestaun finanseiru no lideransa komunidade.
3. Komunitáriu no lideransa lokal kompriende klaru kona-ba importancia feto iha dezenvolvimentu sosio-ekonómiku.
4. Reafirma relasaun parseira ne’ebé forte entre Autoridade Munisípiu Covalima ho World Vision Timor-Leste, no kompromezu komúm atu sustenta programa ne’e ba oin.
Meida Oficial SECAM-ASSOC, copyright.vocal_point.Portal-Munisipiu.Covalima 2025
Anexu Imane’s
Iha loron 16 fulan Jullu 2025, Administrador Postu Administrativu Tilomar, Sr. Venancio Sarmento, L.Ed, hamutuk ho ekipa teknika realiza vizita monitorizasaun ba projetu ne’ebé implementa tuir Programa Nasional Dezenvolvimentu Suku (PNDS) iha Suku Maudemo, ne’ebé mak hela iha fase implementasaun Sirklus 7.
Monitorizasaun ne’e hala’o hodi akompanha progresu servisu konstrusaun sira, avalia koordenasaun entre ekipa PNDS, lideransa lokal no komunidade, no garante katak atividade sira la’o tuir planu no padraun tekniku.
Observasaun husi terenus hatudu katak progresu servisu iha Suku Maudemo la’o ho dinamika di’ak, iha envolvimentu komunidade no lider suku nian, ne’ebé kontribui ba organizasaun no kontinuidade projetu iha nivel lokal. Servisu konstrusaun mak iha fase meiu (50%-70%) ho esperansa atu konklui tuir prazo no padraun ne’ebé define.
APA Tilomar fó valorizasaun ba partisipasaun komunidade, monitorizasaun regular, no koordenasaun entre strukturasaun relevante atu halo implementasaun projetu PNDS sai eficiente, transparente no sustentavel ba komunidade Suku Maudemo.
Introdusaun
Iha loron 15 fulan Julhu tinan 2025, Administrador Postu Administrativu Tilomar, Sr. Venancio Sarmento, L.Ed, ofisiálmente enseira sorumutu ba Formasaun ho tema:
“Hasa’e Kunesimentu Foin-Sae liu husi Formasaun Edukasaun Sivika hodi Garantia Kualidade Rekursu Humanos iha Munisípiu Covalima.”
Formasaun ida ne’e hetan apoiu husi Organizasaun Centru Joventude Komunidade hamutuk ho GASC, no hala’o iha Suku Cassabauc.
Atividade ne’e hetan partisipasaun importante husi Xefe Suku Cassabauc, reprezantante husi Komandante Polísia Postu Tilomar, no komunidade joven feto ho mane husi Aldeia Tabolo, Kawa-Uman no Kolo-Ama.
Objetivu Formasaun:
Hasa’e kapasidade no kunesimentu sivika ba foin-sae, atu kompriende direitu no dever nu’udar cidadáun;
Motiva juventude atu envolvese ho dezenvolvimentu komunitáriu no nasional;
Halo preparasaun ba lideransa foun no kontribui ba kualidade rekursu humanos iha munisípiu Covalima.
Mensajen husi Administrador Postu Tilomar, Sr. Venancio Sarmento, L.Ed:
Hau, nu’udar Administrador Postu Tilomar, fó parabéns no aprese gratidaun ba organizadór sira, liu-liu Centru Joventude Komunidade ho GASC, tan ba organizasaun formasaun ne’e ne’ebé importante tebes ba juventude.
Formasaun sivika fó base solida ba noós juventude atu sai cidadáun responsável, envolvidu ho dezenvolvimentu no konsolidasaun governansa lokál. Hau konvida foin-sae sira atu kontinua buka kapasidade, respeita lei, no kontribui ba komunidade nian ho knaar no vizion pozitivu.
Juventude forte, Nasaun forte.
copyright.Vocal point_Portal Munisipiu Covalima
Covalima, 17 Juñu 2025 – Ministériu Administrasaun Estatál (MAE), liu husi Inspetór Jerál, hamutuk ho ekipa ténika, hala’o pre-avalia saun ba Prezidente Autoridade Munisípiu Covalima, Sekretáriu tolu, Diretores Munisípal sira hotu, no Autoridade Postu Administrativu hitu. Avaliasaun ne’e inklui prienxe kestionáriu no realiza intervista direta, iha kontestu preparasaun ba implementasaun Desentralizasaun no Poder Lokal iha Munisípiu Covalima. Atividade ne’e hala’o iha salaun Autoridade Munisípiu Covalima (AMC).
Hafoin konklui prosesu intervista no validasaun kestionáriu, ekipa MAE kontínua ho vizita direta ba Diresaun Servisu Munisípal sira, inklui Sekretáriu no Diretor relevante, atu observa direitamente kondisaun no realidád iha kada eskritóriu, hodi konfirmadu resposta sira ne’ebé fó iha formuláriu.
Iha loron sira oin, ekipa MAE sei kontinua ho monitorizasaun ba implementasaun Projetu Programa Nasionál Dezenvolvimentu Suku (PNDS) no Planu Dezenvolvimentu Integradu Munisipál (PDIM) iha Munisípiu Covalima.
Iha área Edukasaun, sei halo monitorizasaun ba progresu implementasaun obra Ensinu Pré-eskolar, Ensinu Báziku, no programa Merenda Eskolár.
Iha área Agrikultura, sei hare’e ba progresu projetu Irigasaun no Servisu Agríkola.
Iha área Obras Públikas, sei fó atensaun ba konstrusaun Estrada Rural.
Iha área Saúde, sei observa kondisaun Sentru Saúde.
Iha setór Bee no Saneamentu, monitoriza fasilidade bee no saneamentu, no kondisaun edifísiu Postu Administrativu no Sede Suku.
Atividade ne’e objetiva atu hadia preparasaun Munisípiu Covalima ba prosesu desentralizasaun no fó asesu klaru ba servisu publiku ba komunidade.
(Fonte: Média PAM Covalima)
Editing by Vocal Point Portal Municipal Munisipiu Covalima
© 2025 Autoridade Munisipal Covalima